ALBO KONTROLA, ALBO ROZWÓJ
Ludzie, którzy więcej uwagi poświęcają kontroli, nie mogączerpać przyjemności z życia. Całą swoją energię poświęcają na ochronę istniejącego statusu. Kontrolują swoje zachowanie, zachowanie innych, bo chcą być akceptowani i dobrze oceniani. To hamuje ich naturalną ekspresję, choć zwiększa poczucie wpływu. A może chęć wpływu na życie innych wynika z własnych nierozpoznanych uczuć i źle nazwanych potrzeb? W końcu łatwiej zająć się życiem innych, niż podjąć trud zmiany własnego życia.
Kontrola daje kontrolującym poczucie bezpieczeństwa, zmniejsza lęk przed nieznanym. Im bardziej świat wydaje się nam pełen zagrożeń, a jednocześnie boimy sięw sobie różnych emocji i nie dopuszczamy do ich odczuwania, tym bardziej staramy się trzymać kontrolę, nad czym tylko się da. Lęk ma bardzo różne przyczyny. Mogą go wywoływać traumatyczne doświadczenia, ale również wyniesione z domu komunikaty i ostrzeżenia rodziców typu: Uważaj, bo sobie zrobisz krzywdę! Nie dasz rady! Nie uda ci się! Bądź ostrożny i nie ufaj nikomu! Wszyscy tylko czyhają, żeby cię wykorzystać!
W książce Mądre zaufanie2 autorzy dowodzą, nie bez słuszności, że nadmierna kontrola to nie tylko brak zaufania doświata, lecz także dowód braku wiary we własne siły, mądrość, możliwości i intuicję. Pesymiści, nie wierząc w sprzyjający los i swoje siły, starają się wszystko kontrolować.
Jeśli więc mamy tendencję do nadmiernego kontrolowania własnego zachowania czy też naszych współpracowników, pierwszym krokiem do zmiany jest uświadomienie sobie tego, co tak naprawdę kontrolujemy. Na to pytanie otrzymamy odpowiedź dopiero wtedy, gdy skomunikujemy się ze swoimi uczuciami i nauczymy się je rozpoznawać. Wówczas mamy szansę na wyrażanie ich w bezpiecznej dla innych osób formie.
Nie odbierajmy sobie prawa do złości, lęku, obaw, niechęci czy smutku. Pozwólmy sobie na wyrażenie tych uczuć, ale tak, aby nikogo nie ranić. W sprzyjających warunkach choć trochę poluzujmy kontrolę. Pozwólmy decydować innym choć w niewielkim stopniu za nas.
Przypisy:
1 www.webmd.com/heart-disease/news/20090810/pesy- mism-cynicism-can-hurt-your-heart
2 Stephen M. R. Covey, Greg Link, Rebecca R. Merrill,Mądre zaufanie – jak w czasach kryzysu zaufania budo- wać dobrobyt oraz wyzwalać energię i radość, Wyd. Re- bis, 2013.